Serbest Meslek Makbuzu Hesaplama Programı (SMM)

Serbest meslek makbuzu hesaplama programı ile hızlıca hesaplama yapabilirsiniz. Program sayesinde Kadim Hukuk ve Danışmanlık güvencesiyle, serbest meslek makbuzu kesme işlemlerinizi kolaylıkla yapabilirsiniz. Serbest meslek makbuzu hesaplama ekranında, hesaplanmasını istediğiniz tutarı ödeyeceğiniz KDV ve stopajı hesaplayabilirsiniz. Hesaplama yılı 2023 yılı olup bu yılın yasal parametrelerine göre hesaplama yapılmaktadır. Tek yapmanız gereken net veya brüt tutarı, stopajı veya KDV’yi programa yazmak.

Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabının yapmış oldukları ticari faaliyetler esnasında düzenlemek zorunda oldukları belgedir. Bu belge bir makbuz niteliğindedir. Serbest meslek erbabına makbuz düzenleme zorunluluğu, Vergi Usul Kanunu’nun 236. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddede “Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.” denilerek yapılan işin mahiyetinde ayrım yapılmaksızın serbest meslek erbabının yaptıkları her tahsilat için makbuz düzenleme zorunluluğu olduğu belirtilmiştir.

Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabı tarafından verilen hizmetin karşılığında ücretin alındığının kanıtıdır.  Maddeye göre de çift olarak düzenlenmesi zorunludur. Bu kopyalardan bir tanesi, hizmeti alan kişiye yani müşteriye verilmektedir. Serbest meslek erbabının, aynı zamanda başka bir işle ilgilenmesinin serbest meslek makbuzu düzenleme zorunluluğu bakımından bir etkisi yoktur. Kişi aynı zamanda başka bir gelir elde ediyor olsa dahi serbest meslek makbuzu düzenlemek zorundadır.

[vc_message]Kıdem Tazminatı Hesaplama[/vc_message][vc_row][vc_column]

Serbest Meslek Makbuzu Nedir?

Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabının gerçekleştirmiş oldukları veya verdikleri hizmet karşılığında düzenledikleri belgedir. Bu belge, serbest meslek erbabının kazandıkları gelirlerin bir bildirgesi gibi düşünülebilir. Serbest meslek makbuzu özellikle bu gelirlerin vergilendirilmesi açısından önem taşımaktadır. Serbest meslek makbuzu, 2020 tarihinden itibaren internet ortamında düzenlenmektedir. Özellikle 01.06.2020 tarihinde yapılan düzenleme ile elektronik serbest meslek makbuzu uygulaması, her bir serbest meslek erbabı tarafından zorunlu hale getirilmiştir.

E-serbest meslek makbuzu sistemine giriş, gelir idaresi başkanlığının resmi internet sitesinden sağlanabilmektedir. Portala yapılan giriş sonrasında serbest meslek erbapları, online olarak sistemden makbuz düzenleyebilmektedir.  Ayrıca kişiler için istisnai haller dışında düzenlenecek serbest meslek makbuzlarının elektronik ortamda düzenlenmesi zorunlu hale getirilmiştir. Aksi halde kişiler hakkında özel usulsüzlük cezasına hükmedilmektedir. Mesleğe yeni başlayacak kişiler açısındansa, mesleğe başlama tarihinden itibaren 3 ay içerisinde elektronik serbest meslek makbuzu uygulamasına geçmeleri gerekmektedir. Ayrıca serbest meslek makbuzlarının elektronik ortamda düzenlenmesinin birçok faydası bulunmaktadır. Bu faydalar;

• Basım veya evrakların saklanması bakımından kolaylık sağlamaktadır,
• Veriler elektronik ortamda saklandığı için daha güvenlidir,
• Daha öncesinde düzenlenen serbest meslek makbuzlarına ulaşım kolaylığı sağlamaktadır. Sistemde, 10 yıl süreyle geriye dönük serbest meslek makbuzları görüntülenebilmektedir,
• Makbuz için yapılacak stopaj, KDV gibi hesaplamalar elektronik ortamda yapıldığından daha güvenlidir,
• Makbuzlar elektronik yollar ile alıcıyla ulaştırılabildiğinden daha güvenlidir.

Aynı zamanda elektronik ortamda düzenlenen serbest meslek makbuzları, sistem üzerinden gelir idaresi başkanlığınca raporlanmaktadır. Bu sayede, kişilerin düzenlemiş oldukları makbuzlar sistemde otomatik olarak görüntülenebilmektedir.

Kendi bilgi ve emeğini kullanarak, herhangi bir işletmeye bağlı kalmadan kazanç elde eden serbest meslek erbaplarının kazançlarını vergilendirmesi gerekir. Burada vergilendirme hususu her meslek erbabına göre farklıdır. Normal olarak bir işverene bağlı SGK’lı şekilde çalışan işçilerin kazançlarını vergilendirmesi maaş bordrosu ve çeşitli beyannameler ile mümkündür. Serbest meslek erbaplarının maaş bordrolarını oluşturacak ve gerekli şubelere teslim edecek bir işvereni olmadığından serbest meslek makbuzu kesmeleri gerekir.

[vc_message] İnteraktif Vergi Dairesi İnternet Sitesi https://ivd.gib.gov.tr[/vc_message][vc_row][vc_column]

Serbest Meslek Makbuzu Kimler Tarafından Düzenlenir?

Serbest meslek makbuzları, adından da anlaşılacağı üzere serbest meslek faaliyetinde bulunan kişiler tarafından düzenlenmektedir. Serbest meslek erbabı ise kendi nam hesabına, daha çok kişisel bilgi ve eğitime dayalı, işveren olmaksızın faaliyet gösteren kişilere denmektedir. Günlük hayatta en çok karşımıza çıkan serbest meslek erbabı örnekleri;

• Avukat
• Doktor
• Serbest muhasebeci mali müşavir
• Yeminli mali müşavir
• Danışman
• Ressam
• Yazar
• Mimar
• Mühendis
• Yönetmen gibi meslekler serbest meslek olarak sınıflandırılmaktadır.

Bu kişiler yukarıda da betimlendiği üzere bir ticari faaliyetten ziyade, kendi bilgi ve eğitimlerine dayalı olarak faaliyet göstermektedir. Deyim yerindeyse, kendi eğitimleri sayesinde kişilere hizmet vermektedirler. Bu kişiler somut bir satış gerçekleştirmedikleri için yaptıkları ticari faaliyetleri bir şekilde belgelendirmek zorundadır. Aksi takdirde, kişiler kazandıkları gelirler vergilendirilemez duruma gelmektedir.

379 Seri No.lu VUK Genel Tebliği ile getirilen düzenlemede, serbest meslek faaliyeti icra eden hekimlerin özellikle kendi muayenehanesi bulunan doktorların işyerlerinde POS cihazı bulundurma zorunluluğu getirilmiştir. Muayenehanede gerçekleşen hizmetlerin kartla ödenmesi durumda POS cihazlarının kullanılması gerekmektedir. Aynı zamanda aynı genelge ile POS cihazları ile yapılan tahsilatlarda POS cihazlarından verilen faturalar serbest meslek makbuzu olarak kabul edilmektedir.

Avukatlarda ise yukarıda açıklanmış olan zorunluluklar aynı şekildedir. Yine avukatlar da verdikleri hizmetler sonrasında aldıkları ödemeler için serbest meslek makbuzu düzenlemek zorundadırlar. Ancak herhangi bir avukatın yanında bağlı olarak çalışan avukatların serbest meslek makbuzu düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır. Avukat ortaklıklarında ise makbuz düzenleme her bir avukat bakımından ayrı ayrı değil, avukat ortaklığı adına yapılmaktadır.

[vc_message] Serbest meslek makbuzu hesaplama için programımızı kullanabilirsiniz.[/vc_message][vc_row][vc_column]

Serbest Meslek Makbuzunda Bulunan Unsurlar Nelerdir?

Vergi Usul Kanunu’nun 237. maddesinde serbest meslek makbuzunda bulunması gerekilen hususlar sırasıyla belirtilmiştir. Hükme göre;

• Makbuzu verenin soyadı adı veya unvanı, adresi,
• Makbuzu verenin vergi dairesi ve hesap numarası,
• Müşterinin soyadı, adı veya unvanı ve adresi,
• Alınan paranın miktarı,
• Paranın alındığı tarihi bulunmalıdır.

Ayrıca serbest meslek makbuzu, hizmeti veren kişi tarafından hazırlandıktan sonra imzalanmalıdır. Ancak bu unsurlar kağıt üzerinde düzenlenecek serbest meslek makbuzları bakımından geçerlidir. E-SMM uygulaması üzerinden düzenlenen serbest meslek makbuzlarının ayrıca kişi tarafından fiziki olarak imzalanmasına gerek yoktur.

Serbest meslek makbuzu düzenlenirken, unsurlarda eksiklik bulunmamasına dikkat edilmelidir. Eksiklik bulunduğu takdirde, özel usulsüzlük cezaları gündeme gelebilir. Özellikle makbuzda olması gereken meblağdan farklı bir meblağ yazılması özel usulsüzlük cezasına sebebiyet vermektedir. Halk arasında bu uygulamaya çok fazla rastlanmaktadır. Kişiler ağır vergi yükünden kaçmak için, makbuzu düzenlemesi gereken meblağdan çok daha az bir meblağ karşılığında düzenlemektedirler. Bu durum, kişiler açısından çok ağır cezalara sebebiyet verebilmektedir.

Serbest Meslek Makbuzu Hesaplama Örneği

Serbest meslek makbuzunda stopaj ve KDV’nin bulunması gereklidir. Stopaj ve KDV hesaplandıktan sonra ortaya çıkacak miktar müşterinin ödeyeceği miktardır. 2023 yılı itibariyle KDV %20 olarak hesaplanmalıdır. Stopaj oranı ise %20’dir. Stopaj, müşterinin sizin adına vergi dairesine yapması gereken ödemedir. Serbest meslek makbuzu düzenlenirken yapılması gereken hesaplama;

İlk olarak brüt tutar üzerinden stopaj ücreti hesaplanmalıdır. Buna göre brüt hizmet tutarının yüzde yirmisi müşterinin sizin adınıza vergi dairesine yatırması gereken tutardır. Örneğin bir avukatın 10.000,00 TL karşılığında vermiş olduğu hizmet karşılığında ödenmesi gereken stopaj tutarı 2.000,00 TL olarak karşımıza çıkmaktadır. Ardından yine brüt tutar üzerinden KDV’nin de hesaplanması gerekmektedir. Katma Değer Vergisi, 2023 yılı itibariyle %20’dir. Yine ödenecek KDV’nin yapılan ödemenin brüt tutarı üzerinden hesaplanması gerekir. Yukarıda verilen örnekte; 10.000,00 TL olarak alınması gereken ödemede KDV tutarı 2.000,00 TL olarak karşımıza çıkmaktadır.

Serbest meslek makbuzu hesaplaması yapılarak serbest meslek erbabı müşterinin ödemesi gereken tutar bulunabilir. Bu hesaplama yapılırken stopaj ve KDV işlenir. Serbest meslek makbuzu hesaplaması şu şekilde yapılabilir:

Yapılan iş karşılığında müşterisinden 8.000 TL tahsil edecek bir serbest meslek erbabının makbuz hesaplaması için:

• Stopaj (gelir vergisi) = Brüt ücret x %20
• 8.000  x %20 = 1.600
• Net tutar: Brüt ücret- stopaj 8.000 – 1.600  =  6.400
• KDV: Brüt ücret x %18
• 8.000 x %18 = 1.440
• 1.600 + 1.440 = 3.040 TL’lik serbest meslek makbuz düzenlenmelidir.

Serbest Meslek Makbuzu Ne İçin Düzenlenir?

Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabının gelir beyanının doğru bir şekilde yapılmasını amaçlamaktadır. İki nüsha halinde düzenlenmesi gerekmekte olup bir nüshası ödeme yapan tarafa verilmelidir.  Aynı zamanda müşteriler açısından da öneme sahiptir. Serbest meslek makbuzu, verilen hizmet karşısında ödeme yapıldığını kanıtlayan bir belgedir. Hizmet veren tarafından düzenlendiği için aksinin ispatı oldukça zordur.

Taraflar arasında ödemeye ilişkin bir anlaşmazlık çıktığında müşterinin ilk olarak başvurması gereken belge serbest meslek makbuzudur. Aynı zamanda serbest meslek makbuzu, kişilerin devlete ödeyecekleri vergilerin kontrolünün sağlanmasında da büyük rol oynamaktadır. Serbest meslek erbaplarının mesleki faaliyetleri somut bir ürün üzerinde olamadığından vergilendirilmesi daha zordur. Ancak serbest meslek makbuzu yoluyla kişilerin devlete ödemesi gereken vergilerin kontrolü daha sağlıklı yapılmaktadır. Serbest meslek makbuzunda özellikle iki tür verginin ödenmesi söz konusu olmaktadır. Bunlar;

• Stopaj: Stopaj kesintisi de olarak bilinen bu vergide asıl amaç, kurumlar veya gelir vergisine tabii kişilerin, tahsilini yaptıkları ödemenin henüz ellerine geçmeden vergi kesintilerinin yapılmasıdır.
• KDV: Halk tarafından yaygın olarak bilinen Katma Değer Vergisidir.

Serbest Meslek Makbuzu Nasıl Hesaplanır?

Serbest meslek makbuzu hesaplama yaparken hem stopaj hem de KDV tutarını dikkate almanız gereklidir.

• Brüt tutar üzerinden %20 oranında serbest meslek makbuzu stopaj tutarı(gelir vergisi) hesaplanır.
• Stopaj tutarı brüt tutardan çıkarılarak net kazanç miktarı bulunur.
• Brüt toplam üzerinden %18 oranında KDV tutarı hesaplanır.
• Net kazanç miktarı ve KDV tutarı toplanır.
• Elde edilen rakam müşteriden tahsil edilir.

Serbest Meslek Makbuzu Düzenlenmezse Ne Olur?

Serbest meslek makbuzunun, hizmet karşılığındaki ödemenin tamamlandığı an itibariyle kesilmesi önerilmektedir. Aynı zamanda düzenlenen serbest meslek makbuzunun, düzenlendiği anda hizmet alan kişiye teslim edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde özel usulsüzlük suçu ortaya çıkmaktadır. Vergi Usul Kanunu’nun 353. maddesinde birinci fıkrasında hükmedilmesi gerekilen özel usulsüzlük cezasına yer verilmiştir. Bu hükme göre;

• Verilmesi gereken serbest meslek makbuzunun verilmemesi,
• Alınmaması,
• Düzenlenen bu makbuzda yer alması gerekenden farklı bir meblağın yer alması,
• Bu makbuzların elektronik ortamda düzenlenmesi gerekirken fiziki ortamda düzenlenmesi,
• Ya da hiç düzenlenmemiş sayılmasını gerektiren durumlarda

Bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 2.200,00 TL’den aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken tutarın veya meblağ farkının %10 nispetinde özel usulsüzlük cezasına hükmedilmektedir. Bu sebeple serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbapları açısından düzenlenmesi hayati önem taşımaktadır. Ayrıca düzenlenen serbest meslek makbuzlarının gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi de kişi bakımından birtakım sonuçlar doğurabilmektedir. Ayrıca serbest meslek makbuzu hususu, birtakım teknik ve hukuki bilgileri gerektirdiğinden özellikle özel usulsüzlük cezalarıyla karşılaşıldığında bir avukata danışılması gerekmektedir.